Խոսնակներ

Էնդրյու Լերենը NBC News-ի հետաքննական թիմի ավագ խմբագիրն է: Նախկինում գրեթե 13 տարի թղթակցել է New York Times-ին՝ աշխատելով ազգային, միջազգային և հետաքննական մի շարք հոդվածների վրա:

Նա թերթի առաջատար լրագրողներից մեկն էր, որը վերլուծում էր Wikileaks-ի դիվանագիտական հեռագրերը, Աֆղանստանի և Իրաքի պատերազմների տեղեկագրերը և Գուանտանամոյի կալանավորների գործերը: Այդ հոդվածների  կարևորագույն դրվագներն ամբողջացվել են «Բաց գաղտնիքներ» մեծ պահանջարկ ունեցող գրքում:

Լերենը նպաստել է նաև Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր դարձած մեկ այլ  շարքի ստեղծմանը, որն ուսումնասիրում էր ԱՄՆ դեղագործական արտադրանքը վնասող չինական անորակ քիմիական նյութերի հարցը։

Մինչ The Times-ին միանալը, Լերենը NBC News-ի հետաքննական բովանդակության պատասխանատուն էր: Նրա աշխատանքը ներառում էր սեպտեմբերի 11-ի և ահաբեկչության լուսաբանումը: Լերենի հետաքննական վավերագրական ֆիլմերն ուսումնասիրում էին ոստիկանության ռասայական խտրական գործողությունները, անսարք ավտոմեքենաները, ապահովագրական խոշոր ընկերությունների խաբեության մեխանիզմները, որոնք մշակված համակարգով հաճախորդներին մոլորեցրել եւ շորթել են:

Նա արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների, այդ թվում՝ Polk, Peabody, duPont-Columbia երկու և Էդվարդ Ռ. Մերոուի հետաքննական մրցանակների, Էմմի, Հետաքննող լրագրողներ և խմբագիրների երեք մրցանակների, արտասահմանյան մամուլի ակումբի պարգևի և Դենիել Փերլի հետաքննական մրցանակի:

Քեթի Սանդերսը PolitiFact-ի համակարգող խմբագիրն է Poynter Institute for Media Studies-ում: Քեյթին վերահսկում է PolitiFact-ի փաստերի ստուգման լրատվության բաժինը և դրա Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր կայքը: Նա նաև պարբերաբար ուսուցանում է փաստերի ստուգման մեթոդներ լրագրողներին, սոցիալական մեդիայի ազդեցիկ մարդկանց և ուսանողներին տարբեր երկրներում: Քեթին ավարտել է Ֆլորիդայի համալսարանը՝ մասնագիտանալով անգլերենի և լրագրության մեջ:

Թոմաս Քենթը լրագրողական էթիկայի, համաշխարհային տեղեկատվական պատերազմի և Ռուսաստանի հարցերով մասնագետ է։ Նյու Յորքի Կոլումբիայի համալսարանի Հարրիման ինստիտուտում Քենթը դասավանդում է ապատեղեկատվության մասին: Եղել է Associated Press-ի թղթակից և ավագ խմբագիր, ինչպես նաև Պրահայում հիմնված «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի նախագահ և գործադիր տնօրեն: Ղեկավարել է նաև AP-ի միջազգային նորությունների բաժինը, բյուրոյի ղեկավարն էր Մոսկվայում, իրանական հեղափոխության ժամանակ AP-ի խմբագրակազմի ղեկավարն էր Թեհրանում, թղթակցել է Բրյուսելից և Սիդնեյից:

Այժմ Քենթը նախկին խորհրդային երկրներում լրագրողական նախագծերի խորհրդատու է, օգնում է լրատվական կազմակերպություններին էթիկայի կանոններ գրելիս: Նա նաև աշխատում է հասարակական կազմակերպությունների և հիմնադրամների հետ՝ ապատեղեկատվությանն առնչվող հարցերով։

Քենթը գրել է The New York Times-ի, The Washington Post-ի, The Atlantic Council-ի, The Hill-ի, European Policy Analysis-ի կենտրոնի, The American Interest-ի և այլ հարթակների համար: Քենթը Եյլի համալսարանում սովորել է ռուսերեն և արևելաեվրոպական ուսումնասիրություններ կատարել, խոսում է ռուսերեն, ֆրանսերեն և իսպաներեն:

Արթուրաս Մորոզովասը լիտվացի վավերագրող լուսանկարիչ է։ Վերջին 15 տարիների ընթացքում նա փաստագրել է տարբեր իրադարձություններ Լիտվայում և Եվրոպայում՝ կենտրոնանալով սոցիալական զգայուն խնդիրների վրա: Նա փաստագրել է ռազմական հակամարտությունները Վրաստանում և Ուկրաինայում, հետհակամարտության իրավիճակներն այլուր, ինչպես նաև անդրադարձել Սիրիայից ու այլ արաբական և աֆրիկյան երկրներից դեպի Եվրոպա աճող միգրացիայի խնդրին: Մորոզովասի լուսանկարները հրապարակվել են The Guardian-ում, Al Jazeera-ում, Der Spiegel-ում, The Washington Post-ում և այլուր: Անհատական ցուցահանդեսներ է ունեցել Լիտվայում, Իտալիայում, Բելգիայում, Վրաստանում, Ռուսաստանում, Մոլդովայում, Բելառուսում, Միացյալ Թագավորությունում։ Մորոզովասը Մայդանի հեղափոխության մասին «Կրակի ձմեռը» օսկարի առաջադրված ֆիլմի օպերատորներից է: Նա Բալթյան երկրներում առաջին մուլտիմեդիա վավերագրական հարթակի՝ Nara.lt-ի համահիմնադիրներից է: Ներկայումս Մորոզովասն ակտիվորեն աշխատում է Լիտվայում՝ արձանագրելով աղքատությունը և սոցիալական տարանջատումը Լիտվայում, ինչպես նաև փաստագրելով առօրյա կյանքը Լիտվայի շրջաններում: Նա դասախոսում է Կաունասի արվեստի ֆակուլտետում։

Ռասմուս Քենբեքը շվեդ լրագրող է, մասնագիտացած է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության մեջ: Նրա աշխատանքը հիմնականում հրապարակվում է Blankspot մեդիա հարթակում, որտեղ 2020 թվականի Արցախյան պատերազմից հետո նա գրում է տարածաշրջանի հետպատերազմյան իրողությունների մասին, ինչպես նաև հետաքննում է ադրբեջանական խավիարային դիվանագիտության նոր դարաշրջանը։ Նրա գիրքը՝ Արեգ Բալայանի նկարներով՝ «Ես ամեն օր դանդաղ եմ մեռնում» (“I Die Slowly Every Day”), 2021 թվականի մարտին նրանց Լեռնային Ղարաբաղ կատարած ճանապարհորդության մասին է (հրատարակվել է 2023 թվականին)։

Աբհիշեկ Ջհան լրագրող է, ավելի քանի 15 տարվա փորձ ունի Հնդկաստանի լրատվական ոլորտում: Նա աշխատել է հայտնի լրատվական կազմակերպությունների հետ, ինչպիսիք են CNN-News18-ը և հանրային հեռարձակող DD News-ը՝ լուսաբանելով արտաքին և ռազմավարական հարցեր: Նրա լուսաբանման տիրույթում են եղել միջազգային այնպիսի իրադարձություններ, ինչպիսիք են G7-ը, G20-ը, ԲՌՀՉՀԱ-ն, ԱՀԿ-ն և ՇՀԿ-ի գագաթնաժողովները։

Աբհիշեկը նաև տնտեսական լրագրության փորձ ունի, ընդգրկուն կերպով լուսաբանում է էներգետիկ, գյուղատնտեսական և ավիացիոն ոլորտները: Նա նաև եղել ռադիոհաղորդավար All India Radio-ում (AIR)։

Իլյա Լոզովսկին Սարաևոյում հիմնված OCCRP-ի հեղինակներից է և ավագ խմբագիր: Նա գրում է կոռուպցիայի և ժողովրդավարության մասին, խմբագրում է հետաքննությունները:

Նախկինում նա OCCRP-ի համակարգող խմբագիրն էր: Իլյայի աշխատանքները հրապարակվել են Foreign Policy-ում, Washington Post-ում, The Atlantic-ում, Haaretz-ում և այլ հարթակներում:

Իդո Վոքը New Statesman-ի Եվրոպայի թղթակիցն է: Նա թղթակցում է մայրցամաքի երկրներից, այդ թվում՝ Վրաստանից, Ուկրաինայից և Ֆրանսիայից՝ վերջերս մանրամասնորեն լուսաբանելով ուկրաինական պատերազմը:

Մոսկվայի պետական համալսարանում աֆրիկյան լեզուներ և պատմություն ուսանելու տարիներին Գեորգի Դերլուգույանն առաջին անգամ Մոզամբիկում  բախվեց պատերազմական դառն իրողությանը։ 1989-ին Աֆրիկայից վերադառնալով Մոսկվա՝ նա ապշահար սկսեց բացահայտել, որ փլուզվող Խորհրդային Միության մասնիկներն արագորեն կրկնօրինակում էին աֆրիկյան կոռուպցիոն քաղաքականությունն ու քաղաքացիական պատերազմները: Խորհրդային Միության փլուզման վերաբերյալ Դերլուգյանի ուսումնասիրություններն ամբողջացել են մրցանակների արժանացած Bourdieu’s Secret Admirer in the Caucasus մենագրությամբ (Չիկագոյի համալսարանի հրատարակչություն, 2005): Ուսումնասիրության հիմնական հարցը մեկն էր․ ի՞նչ գործընթացներ էին պայմանավորում գավառական խորհրդային մտավորականների փոխակերպումները, որոնք ժամանակին տարված էին ֆրանսիական կինոյով և սոցիոլոգիայով, իսկ հետո հանկարծ վերածվեցին ազգայնականության ու կրոնական կատաղի առաջամարտիկների: 

Նախկինում Դերլուգյանը դասավանդել է Չիկագոյի Հյուսիսարևմտյան համալսարանում, որպես սոցիոլոգիայի և միջազգային հետազոտությունների օգնական: Նա նաև եղել է հրավիրյալ պրոֆեսոր Ֆրանսիայի Sciences Po և Université de Bordeaux, ինչպես նաև Էստոնիայի Տալլինի տեխնոլոգիական համալսարանում և Ուկրաինայի Կիևի պետական համալսարանում:

Րաֆֆի Խաչատուրեանը 2008-ից աշխատում է The New Yorker-ում: Նա անդրադառնում է բազմապիսի թեմաների, այդ թվում՝ գիտություն, արվեստ, ներքին և արտաքին քաղաքականություն, ազգային անվտանգություն: Նրա հոդվածներն ընդգրկվել են «Ամերիկյան լավագույն սպորտային հոդվածներ» և «Ամերիկյան լավագույն ոչ պարտադիր ընթերցանություն» անթոլոգիաներում: Խաչատուրեանի երկու ստեղծագործություններ առաջադրվել են National Magazine Awards մրցանակի, առաջին անգամ՝ «Ալ Քաիդա»-ի քարոզչի մասին «Ամերիկացի Ազամը» (Azzam the American) վերնագրով հոդվածի համար և երկրորդ անգամ՝ New Yorker-ի մուլտիմեդիա թիմի հետ համատեղ ստեղծված «Էջվուդի գաղտնիքները» (Secrets of Edgewood) հետաքննական հոդվածի համար, որը Սառը պատերազմի տարիներին հոգեմետ քիմիական նյութերի հետ կապված փորձերին է նվիրված։ Նրա աշխատանքները ներկայացվել են նաև Overseas Press Club-ի, James Beard Foundation-ի, Livingston-ի մրցույթներում:

Գեղամ Վարդանյանը լրագրության, հեռուստատեսային արտադրության և լրագրողական դասընթացների բնագավառում ավելի քան 20 տարվա փորձ ունի։ Նա Մեդիա Նախաձեռնությունների Կենտրոնի Media.am լրատվական և վերլուծական կայքի խմբագիրն է։ Նախկինում որպես լրագրող աշխատել է A1+ հեռուստաընկերությունում։ Գեղամը հայաստանյան համալսարաններում առցանց բովանդակության ստեղծում և տվյալների լրագրություն է դասավանդում։ Al Jazeera English-ի հետ 2020 թվականի Արցախյան պատերազմի ժամանակ աշխատել է որպես պրոդյուսեր։

Շիլա Փայլանը միջազգային քրեական գործերով իրավաբան է, ռազմական հանցագործությունների քննիչ, մարդու իրավունքների և գենդերային հարցերի փորձագետ և ՄԱԿ-ի նախկին իրավախորհրդատու: Նա ավելի քան 15 տարի խորհրդատվություն է տվել ՄԱԿ-ի տարբեր միջազգային քրեական դատարանների դատավորներին և բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, այդ թվում՝ Ռուանդայի, նախկին Հարավսլավիայի և Կամբոջայի Կարմիր քմերների համար: 2019-ից 2021 թվականներին նա ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի կողմից նշանակվել է որպես իրավախորհրդատու և սեռական ու գենդերային բռնության մասնագետ՝ միջազգային փորձագետների թիմի համար, որը լիազորված է օժանդակել Կոնգոյի Դեմոկրատական ​​Հանրապետության դատական ​​և ռազմական իշխանություններին՝ ռազմական հանցագործությունների, մարդկության դեմ հանցագործությունների և մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների հետաքննության և քրեական հետապնդման հարցում:

Այժմ նա Երևանում է և պարբերաբար խորհրդատվություններ է անցկացնում միջազգային և հասարակական մի շարք կազմակերպությունների, վերլուծական կենտրոնների և կառավարությունների համար: Նա ունի հոգեբանության գիտությունների և քաղաքացիական իրավունքի բակալավրի և ՄաքԳիլի համալսարանի իրավագիտության դոկտորի աստիճան, ինչպես նաև Լոնդոնի համալսարանի իրավագիտության մագիստրոս է։ Միջազգային արդարադատության, անջատում հանուն փրկության և պաշտպանելու պատասխանատվության թեմաներով բազմաթիվ հրատարակությունների հեղինակ է։

Վահե Սարուխանյանը լրագրող է, «Հետք»-ում փաստերի ստուգման թիմի ղեկավարը։ Ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետը, թղթակցել է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթին, Արցախի պաշտպանության բանակի «Մարտիկ» պաշտոնաթերթին: 

Հայ պաշտոնյաների գույքի և ընկերությունների համատեղ հետաքննությունների փորձ ունի արտասահմանցի (մասնավորապես՝ Չեխիա, Բուլղարիա, Ուկրաինա) գործընկերների հետ: Սարուխանյանի հետաքննությունները հրապարակվել են ոչ միայն «Հետք»-ում, այլև OCCRP-ում (Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման նախագիծ), որի անդամ է «Հետքը»:

Տարբեր տարիների մասնակցել է վերապատրաստման դասընթացների Երևանում, Թբիլիսիում, Բեռլինում։ Մասնակցել է Հետաքննական լրագրության գլոբալ ցանցի (GIJN) կազմակերպած մի քանի գիտաժողովների, ինչպես նաև լրագրողական գիտաժողովների Ուկրաինայում և Էստոնիայում, որոնցում ներկայացրել է հետաքննական լրագրության հայկական փորձը:

Սեդա Մուրադյանը փորձառու լրագրող է, ավելի քան 20 տարի լրատվադաշտում է։ Մեծ փորձ ունի ոչ առևտրային կազմակերպությունների ղեկավարման, լրագրության, դասավանդման և լրագրողների մենթորության ոլորտներում: Լրագրության միջազգային չափանիշների վերաբերյալ նրա գիտելիքներն ու փորձառությունը հղկվել են միջազգային կրթաթոշակների, վերապատրաստման ծրագրերի, ամառային դպրոցների և Լոնդոնում գործող Պատերազմի և խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի հետ երկարաժամկետ համագործակցության միջոցով, որի հայաստանյան գրասենյակի տնօրենն է եղել 2005-2017 թվականներին: Մուրադյանը լրատվադաշտում և ընդհանուր բնակչության շրջանում մասնակցային լրագրության և մեդիա գրագիտության խթանման առաջամարտիկներից է։ Նա 2011-ին համահիմնել և ղեկավարում է Հանրային լրագրության ակումբ հասարակական կազմակերպությունը: Հայաստանի լրատվադաշտի մասին Մուրադյանն ունի գործնական համապարփակ գիտելիքներ, ակտիվ մասնագիտական կապեր հայ լրագրողների, լրատվական ընկերությունների և կազմակերպությունների հետ՝ ինչպես մարզերում, այնպես էլ մայրաքաղաքում: Տարածաշրջանի փորձագետների և լրատվամիջոցների հետ ակտիվ մասնագիտական կապերի միջոցով Մուրադյանի գիտելիքներն ու փորձը տարածվում են նաև Հայաստանի սահմաններից դուրս։ 2010-11 թվականներին նա արժանացել է ԱՄՆ Կալիֆոռնիայի Սթենֆորդի համալսարանի հեղինակավոր Knight լրագրության կրթաթոշակի:

Լիյա Շելդերուպը գրող, վերլուծաբան է, ուսումնասիրում է տեխնոլոգիական փոփոխությունների սոցիալական հետևանքները: Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարանի միջազգային հարաբերությունների բակալավրիատն ավարտելուց հետո, 2019 թվականին տեղափոխվել է Երևան ու ներգրավվել Հայաստանում զարգացող ստարտափերի և նորարարական էկոհամակարգի ոլորտներում: Ներկայումս ուսանում  է Էստոնիայի Տալլինի տեխնոլոգիական համալսարանի Տեխնոլոգիայի կառավարման և կայունության մագիստրոսական բաժնում՝ հիմնականում ուսումնասիրելով զարգացող  տեխնոլոգիաների և կառավարման մոդելների կիրառման հնարավորությունները գլոբալ մարտահրավերներին դիմակայելու և կայուն զարգացում խթանելու ուղղությամբ։

Նա նպատակ ունի քաղաքականություն մշակողների, ձեռնարկատերերի, գիտնականների և քաղաքացիական հասարակության դերակատարների շրջանում քննարկումներ ծավալել, որպեսզի այս անցման ու փոխակերպման շրջանն առավել արդյունավետ օգտագործվի ի շահ հայաստանյան հասարակության։